Meslek rehberinin hazırlanmasındaki amaç, öğrencilerin ve işsiz gençlerin meslek seçimlerinde yardımcı olabilmektir. Sitemizde genelde tercih edilen meslek tanıtımına yer verilmiştir.
A HARFİ İLE BAŞLAYAN
ALT YAPI TEKNİSYENİ
TANIMBina, köprü, baraj, yol, sulama kanalları, kanalizasyon vb. inşaatların, sağlam temellerle inşa
edilmesi için, inşaat işçileri, ve ustalarla birlikte çalışan, inşaat teknikeri ve inşaat mühendisi
ile işçiler arasında görev yapan kişidir
GÖREVLER
- Değişik ölçme tekniklerini kullanarak zeminin (toprağın) yapıya uygunluğunu tespit etmede
mühendise ve teknikere yardım eder,
- Ölçüm sonucunda ortaya çıkan bulguları raporlaştırarak inşaat mühendisine verir,
- Yol yapımında asfaltın hazırlanması, yolun doldurulması ve korunması çalışmalarında
bulunur,
- Kullanılacak malzemenin cinsini, miktarını hesaplar ve kullanım sonunda kontrol ederek
kontrol mühendisine yardımcı olur,
- Betonun çekme ve basıncını ölçerek kıvamını ve su miktarını belirler.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Zemin ölçme araçları,
- Her tür inşaat malzeme ve aletleri,
- Çizelgeler, formlar, defterler vb.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Alt yapı teknisyeni olmak isteyenlerin;
- El ve gözü uyumlu kullanabilen,
- Ayrıntılarla uğraşmaktan zevk alan,
- Sabırlı ve titiz,
- Ekip çalışmasından hoşlanan,
- Sorumluluk sahibi,
- Sağlığı her türlü iklim koşullarında çalışmaya uygun
kimseler olması gerekmektedir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Alt yapı teknisyenleri, çoğunlukla açık havada, şantiyede çalışırlar. Zaman zaman da büroda
görev yaparlar. Çalışırken mühendisler, teknikerler, ustalar ve işçilerle iletişim halindedir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Alt yapı Teknisyenlerinin çalışma alanları oldukça geniştir. İnşaat bölümünün her dalında
çalışabilirler. Devlet Su İşleri, Bayındırlık, Köy Hizmetleri, Karayolları, İller Bankası,
1belediyeler ile özel sektöre ait inşaat projelerinde iş bulma olanakları mevcuttur. Ancak,
ülkemizde alt yapı bölümünden mezun olanların ancak %30’unun kendi mesleklerinde
çalıştıkları görülmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi aşağıdaki teknik liselerin ve Anadolu meslek liselerinin “Alt Yapı
Bölümleri”nde verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Teknik Liselere girebilmek için;
- İlköğretim okulu mezunu olmak,
- Endüstri meslek lisesine devam ederek 1. sınıfta belli derslerden “Teknik Lise
Yönetmeliği”nde belirlenen başarı ortalamasını sağlamak.
- Anadolu Meslek Liselerine girebilmek için ise Orta Öğretim Kurumları Öğrenci seçme ve
Yerleştirme sınavını kazanmak gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
İlköğretim üzerine öğretim veren teknik liselerin öğretim süresi 4 yıldır. Teknik Liselerin
Altyapı Bölümlerinde öğrencilere; Genel Kültür derslerinin yanı sıra; Meslek dersleri de
okutulmaktadır.
MESLEKTE İLERLEME
Meslek liselerinin Altyapı bölümünden mezun olanlar Harita Kadastro, İnşaat, Jeoteknik
teknikerliği, Maden, Mermer teknolojisi, Mermercilik,Raylı Sistemler teknolojisi,
Restorasyon, Restorasyon ve Konservasyon, Sulama teknolojisi,Tarımsal sulama yönetimi, ön
lisans proğramlarına istenilen şartları taşımaları durumunda sınavsız olarak yerleştirilebilirler.
Ayrıca Öğrenci Seçme Sınavına (ÖSS) girip Yapı Öğretmenliği proğramını tercih ettiklerinde
ek puanlar da katılacaktır... .
AŞÇI
TANIM
Günlük olarak hazırlanması gereken yiyecekleri, belli bir plan içinde bilgi ve becerisini
kullanarak, temizlik kurallarına uygun olarak servise hazır hale getiren kişidir.
GÖREVLER
- Yemeklerin hazırlanışı sırasında gerekli malzemenin tamam ve taze olup olmadığını kontrol
eder,
- Yapılacak yemek için gerekli malzemenin nasıl hazırlanacağını aşçı yardımcısına tarif eder,
- Malzemeyi tarife uygun olarak tencereye veya karavanaya koyar,
- Yemeği cinsine göre (zeytinyağlı, etli vb.) pişirmek üzere havagazı fırınına veya elektrikli
ocağa yerleştirir,
2- Yemek pişince hava frikoya bırakır, bekletir, (sıcak servis yapılması gereken yemekleri
sıcak sulu kazana koyar.)
- Mutfaktaki alakart listesinde olan yemekleri hazırlar ve gerekirse süsler,
- Gerektiğinde bizzat yemeği tabağa yerleştirerek servise hazırlar,
- Mutfağın, kullanılan araç ve gereçlerin bakım ve temizliğini yapar veya
- yaptırır.
NOT: Büyük mutfaklarda çalışan aşçılar bir alanda uzmanlaşmışlardır.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Her türlü mutfak araç ve gereci (bıçak, tencere, karavana, mikser vb.),
- Havagazı fırını, elektrikli fırın, ızgara, fritöz,
- Hamur yoğurma makinesi, sebze doğrama makinesi, ekmek kesme makinesi, salam ve
kıyma makinesi, buharlı istim (sebze, et pişirirken), dondurma makinesi gibi aletler kullanır.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Aşçı olmak isteyenlerin;
- Yiyecekle ilgili konulara ilgi duyan,
- Bedence güçlü ve sağlıklı,
- Tat ve koku alma duyumları gelişmiş,
- Temiz, titiz, sorumlu,
- Bir işi planlama ve uygulama yeteneğine sahip,
- Eli çabuk, hızlı hareket edebilen
kimseler olmaları gerekir.
Yaratıcı olanlar mesleklerinde başarılı olup, ilerleme olanağı bulabilirler. Mutfağı
yönetebilecek disiplin anlayışına sahip olmalıdırlar.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Aşçılar mutfaklarda görev yaparlar. Çalışma ortamı sıcak ve nemlidir. İş başında aşçılık
mesleğinin gerektirdiği özel kıyafeti giyerler. Aşçılar birinci derecede malzeme ve aletlerle
ilgilidirler. Zaman zaman işverenle, aşçıbaşı veya aşçı yamakları ile iletişim kurarlar.
Çalışırken dikkatli davranmazlarsa yanma tehlikesiyle karşılaşabilirler. İş genellikle gündüz
yapılır ama günlük yemek listesinin hazırlanması ve gerekli planlamanın yapılması gece
çalışmayı gerektirebilir. Turizm bölgelerinde çalışanlar için mevsimlik çalışma söz konusu
olabilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Günümüzde aşçılar çok değişik kuruluş ve kurum mutfaklarında görev yapabilmektedirler.
Okul mutfağı, hastane mutfakları, fabrika mutfağı, ordu mutfağı, işyeri mutfağı, yemek
fabrikaları mutfağı, otel mutfağı, restoran mutfağı, gemi mutfağı, uçak mutfağı, tren mutfağı,
otobüs mutfağında da mutfak personeli çalışabilmektedir. Kendi bilgi ve becerileri yeterli
olduğu sürece bu meslekte işsizlik probleminin yaşanma ihtimali düşüktür. Çeşitli yollarla iş
bulma imkanlarına sahiptirler. Kendi çabalarıyla kurum ve kuruluşlara ulaşarak, gazete, dergi
vb. yayınlar aracılığıyla, meslektaşları yardımıyla, mesleki eğitim öğretim kurumları
aracılığıyla ve Türkiye İş Kurumu yardımıyla iş bulma imkanlarına sahiptirler.
3MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Bu mesleğin eğitimi;
- Yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir.
Ayrıca;
- Anadolu kız meslek/Anadolu meslek liseleri, kız meslek/meslek liseleri ile çok programlı
liselerin “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi” alanı “Mutfak Hizmetleri” dalında, ayrıca pratik kız
sanat okullarında ve kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde ,
- Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinin Mutfak bölümlerinde,
- Turizm Bakanlığına bağlı turizm eğitim merkezlerinde,
- Halk Eğitim Merkezlerinde,
- Özel Turizm Meslek Kurslarında da mesleğin eğitimi verilmektedir.
Turizm Bakanlığına bağlı Turizm Eğitim Merkezlerinde aşçılık eğitimi verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
- Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek liselerinin mutfak bölümüne ve Anadolu
meslek/Anadolu kız meslek liseleri “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi” alanına girebilmek için
ilköğretim okulu mezunu olmak ve Orta Öğrenim Kurumları Öğrenci Seçme ve Yerleştirme
Sınavında başarılı olmak,
- Kız Meslek/meslek liseleri ve çok programlı liselerin “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi
“alanına girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak,
- Pratik Kız Sanat okullarında öğrenim görmek için ilköğretim çağı dışında olmak, kız teknik
öğretim olgunlaşma enstitülerinde öğrenim görmek için ise ilköğretim okulu mezunu olmak
gerekmektedir.
- Turizm Bakanlığına bağlı Turizm Eğitim Merkezlerinde eğitime 16- 22 yaşları arasında en
az ilköğretim okulu mezunu olanlar, yazılı sınav ve mülakatla kabul edilirler. Eğitim
ücretsizdir.
- Özel turizm meslek kurslarında eğitime 16- 25 yaş arasındaki en az ilkokul mezunu olanlar
alınır. Eğitim ücretlidir. Büyük illerde ve turizmciliğin gelişmiş olduğu yörelerde çok sayıda
özel kurs bulmak mümkündür.
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
- En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
- 14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak, ancak, 19 yaşından gün almış
olanlardan daha önce çıraklık eğitimden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine
uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir.
- Bünyesi ve sağlık durumu, gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak
gereklidir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Eğitim teorik ve uygulamalı (restoranlarda, otel ve tatil köylerinin mutfaklarında vb. yerlerde)
olarak verilir, genelde teorik ve uygulamalı eğitim süreleri eşittir. Eğitim, EKİM- MART
aylarında okulda teorik, NİSAN- EYLÜL aylarında işletmelerde uygulamalı olarak
gerçekleşmektedir.
- Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri, Anadolu Meslek/Anadolu Kız Meslek
liselerinde 4 yıl (1 yıl Yabancı Dil hazırlık).
- Kız meslek liseleri ile çok programlı liselerde 3 yıl,
- Kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde 2 yıl sürelidir.
4- Mesleki eğitim merkezlerinde bu mesleğin eğitimi 3 yıldır.
- Özel turizm meslek kurslarında eğitim süresi 5- 6 ay arasında değişmektedir.
- Turizm Bakanlığına bağlı turizm eğitim merkezlerinde eğitim süresi 7 aydır.
MESLEKTE İLERLEME
- Aşçılar çalıştıkları işyerinde özellikle turistik mutfaklarda, soğukçu, sıcakçı, pastacı, ızgaracı
gibi alanlarda uzmanlaşabilir.
- Meslek deneyimine bağlı olarak kişi çalıştığı yerde Aşçıbaşı olarak görev alabilir.
- Ustalık eğitimine katılan kalfalar 3 yıl, eğitime katılmayanlar ise 5 yıl sonra (çalıştıklarını
SSK veya Bağ- Kur primleri ile belgelemek şartıyla) ustalık sınavına girebilmektedirler.
Ustalık belgesine sahip kişiler usta öğreticilik kurslarına katılarak “Usta Öğretici” unvanı
alabilirler.
- Meslek liselerinin “Aşçılık” bölümünden mezun olanlar istedikleri takdirde, bitirdikleri alan,
kol ve bölümlerinin devamı niteliğinde veya buna en yakın programların uygulandığı meslek
yüksekokullarına istenilen şartları taşımaları durumunda sınavsız olarak yerleştirileceklerdir.
AYAKKABI TEKNİSYENİ
TANIM
Teknolojik gelişmelere ve modaya uygun olarak çeşitli malzemelerden (doğal deri, suni deri,
kadife, keten vb. ) ayakkabının belirli modellerini geliştiren, kalıplarını hazırlayan ve üretimin
diğer aşamalarını düzenleyerek üretimde bulunan kişidir.
GÖREVLER
- Değişik yaş ve cinsiyetteki kişiler için model belirleyerek kalıp çıkarır,
- Üretilecek ayakkabıya uygun malzemeyi seçer, (deri, keten, kadife vb.)
- Kullanılacak malzemeyi, astarını keser, malzemeyi ve astarı birbirine diker,
- Sayayı kalıba monte eder, dikiş kanalı açar, ökçeleri yapar, takar,
- Gerekli boya işinden sonra ayakkabıyı kalıptan çıkararak bağ ve tokasını takar,
- Üretim sırasındaki işin kalitesini denetler.
Bir ayakkabı fabrikasında çalışan teknisyen bu aşamaların birinde çalışarak ustalaşabilir.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Doğal deri, suni deri, kadife, keten vb.,
- Yapıştırıcılar ve boya maddeleri,
- Kesim bıçağı, masat, aksesuarlar,
- Makas, dikiş iğnesi, sayacı bıçağı, freze bıçağı, zımparalar, ön monta, arka monta,
- Tablalı ve sütunlu saya makinesi, zımparalı freze makinesi, kalıp çıkartma makinesi,
gerdirme makinesi,
- Kesim presi, taban yapıştırma presi (havle),
- Çekiç, örs, danalya (pense), falçata (bıçak), limaki (eğe), kerpeten, kanca, fora kaşığı,
- Kıvırma ve yapıştırma makinesi, ön ve arka monta makinesi, şoklama makinesi, kapsül
basma, şerit kesme ve kıvırma, ökçe çakma, buharlı fırın, pistorizma, fort ve bombe takma
makineleri, mekanik ve otomatik pantograt veya CAD-CAM, buhar makinesi, ütü makinesi
(finisaj için).
5MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Ayakkabı teknisyeni olmak isteyenlerin;
- El ve parmaklarında herhangi bir özürü olmayan, el ve parmaklarını eşgüdümle
kullanabilen,
- Yeniliklere ilgi duyan,
- Şekil ilişkilerini görebilen,
- Renk ve şekil algılama yeteneği gelişmiş,
- Göz, el ve ayaklarına aynı anda dikkatli ve uyumlu kullanabilen,
- Toz, gürültü ve kimyasal madde kokularına alerjisi olmayan,
- Yaratıcı,
kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Ayakkabı teknisyenleri, genellikle ayakkabı üreten fabrika ve atölyelerde, kapalı ortamlarda
çalışırlar. Ortam gürültülü, kimyasal madde ve rahatsız edici koku içerir. Kullanılan kimyasal
maddeler ve ortam akciğer rahatsızlıkları (astım, bronşit vb.), sağırlık ve cilt hastalıklarına
neden olabilir. Çalışırken yöneticilerle, işçilerle ve meslektaşlarıyla iletişim halindedirler.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Bu meslekte çalışma alanları; küçük ayakkabı atölyeleri ile ayakkabı fabrikalarıdır. Bunun
yanında kişi kendi işyerini de açabilir.
Sektörde modern araç ve gereçlerin kullanılması eleman ihtiyacını azaltmaktadır. Ancak
yetişmiş nitelikli meslek mensupları her zaman iş bulabilmektedirler. Yeterli sermaye ve
deneyime sahip meslek mensupları kendi işyerlerini açabilirler.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi, Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı endüstri meslek liselerinin
ayakkabıcılık bölümünde ayrıca Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı Anadolu
Meslek ve Kız Meslek Liselerinin ayakkabı teknolojisi alanının ayakkabı üretimi ve Ayakkabı
Tasarımı dallarında bu mesleğin eğitimi verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
- Anadolu Meslek Liselerinde öğrenim görmek için ortaöğretim kurumları Öğrenci Seçme ve
Yerleştirme Sınavını kazanmak,
- Kız Meslek Liselerinde, endüstri meslek liselerinde mesleğin eğitimini alabilmek için ise
ilköğretim okul mezunu olmak ve okulca belirlenen giriş koşullarına uygun olmak
gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi Anadolu Meslek Liselerinde 1 yıl İngilizce hazırlık olmak üzere 4 yıl,
Kız Meslek ve Endüstri Meslek Liselerinde ise 3 yıldır. Son sınıf öğrencileri 3 gün işletmede,
2 gün okulda eğitim görmektedirler.
6Öğrenciler eğitim süresince genel kültür derslerinin yanında temel sanat eğitimi, insan
ilişkileri ve iletişim, araştırma teknikleri, girişimcilik, bilgisayar, ayakkabı endüstrisi, model
etüdleri, deri teknolojisi, ayakkabı üretim teknolojisi, bilgisayarlı ayakkabı tasarımı, model ve
ıstampa çıkarma, ayakkabı üretim planlama, moda ve ayakkabı, estetik dersleri almaktadırlar.
MESLEKTE İLERLEME
- İşletmelerde işe başlayanlar belirli bir deneyimden sonra, işletmenin büyüklüğüne ve
yapısına göre bant şefi, modelist, kalite kontrol şefi ve üretim müdürü gibi görevlere
gelebilirler.
- Meslek liselerinin ayakkabıcılık bölümünden mezun olanlar, Deri İşleme Teknolojisi,
Dericilik ve Deri Teknolojisi ön lisans programlarına sınavsız geçiş için başvurabilirler.
Gereken koşullara sahip oldukları takdirde yerleştirilebilirler.
AYAKKABI YAPIMCISI
TANIM
Doğal deri, suni deri, kadife, keten, naylon vb. malzemelerden belirli bir modele göre standart
veya sipariş ayakkabı üreten kişidir.
GÖREVLER
- Sağ ve sol ayak ölçülerini alarak, ölçülere uygun kalıplar hazırlar,
- Doğal, yapay deri veya kumaştan ayakkabının sayası (saya, ayağı saran üst parça) ve astarını
uygun bir biçimde keser,
- Kestiği parçalara tıraşlama, yakma, kıvırma, yapıştırma işlemini yaparak, sayayı oluşturan
parça ile astarı birbirine diker,
- Kalıbın altına taban (kullanıldıkça yıpranan alt parça) astarını çiviyle veya zımbayla tutturur,
- Parçaların eklenmesiyle oluşan sayayı kalıbın üzerine takar, köseleyi kalıba sabitlenmiş
sayanın altına tutturur, dikiş kanalı (herama) açar ve ökçeleri yapar, takar,
- Fora, mekval, potuma ve gazuma dikişlerini yapar,
- Gerekli boya ve vernikleme işleminden sonra ayakkabıyı kalıptan çıkararak içine topuk ve
taban yastığını yerleştirir,
- Bağ ve toka gibi aksesuarları takar.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
Saya, fora, zımparalı freze, kalıp yapma, gerdirme (rezistanslı) makineleri, kesim presi, taban
yapıştırma presi (havle), çekiç, örs, tanalya (pense) falçata (bıçak), limati (eğe), kerpeten,
kanca, fora kaşığı, doğal deriler, suni deri, tekstil, PVC, termoplastik, çivi, ip, ökçeler,
yapıştırıcılar ve boya maddeleri, kesim bıçağı, masat, aksesuarlar, makas, dikiş iğnesi, sayacı
bıçağı, freze bıçağı, zımparalar, ütü kaşığı, fırça.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Ayakkabı yapımcısı olmak isteyenlerin;
- El ve parmaklarında herhangi bir özrü olmayan, ellerini ustalıkla kullanabilen ve el
becerisine sahip olan,
7- Şekilleri zihninde canlandırabilen,
- Nesnelerle çalışmaktan hoşlanan,
- Göz, el ve ayaklarını aynı anda, dikkatli bir şekilde ve uyumlu olarak kullanabilen,
- Toza ve kimyasal madde kokularına alerjisi olmayan
kimseler olmaları gerekir.
Ayrıca; yaratıcılık, meslekte ilerlemeyi kolaylaştıran bir özelliktir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Ayakkabıcılar, ayakkabı üreten fabrika ve atölyelerde çalışırlar. Çalışma ortamı; kimyasal
madde ve rahatsız edici koku içerir. Ayrıca kapalı, havasız ve kısmen gürültülüdür. Kullanılan
kimyasal maddeler, sağlığı bozucu durumlara neden olabilir. Çalışma ortamında; sayacı,
dikişçi ve kesicilerle işbirliği halindedir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Bu meslekte çalışma alanları; küçük ayakkabı atölyeleri, ayakkabı fabrikalarıdır. Kişi kendi
işyerini açabilir. Meslekte genellikle erkek eleman çalıştırılması söz konusudur.
Ayakkabıcılık mesleğinde, üretimin %80′ ine yakın bir bölümü ilkel ya da çok geri teknoloji
ile yapılmaktadır. Bu durum sektörde daha çok emek yoğun işgücünün çalışması sonucunu
doğurmuştur. Hızla gelişen teknoloji bu sektörü de etkilemekte ve üretim de yeni
teknolojilerin kullanımını zorunlu kılmaktadır. Yapılacak seri üretimler ve kullanılacak
modern makineler neticesinde günümüzde sektörde çalışan elemanların işsiz kalmaları söz
konusu olabilir. Bütün bunların yanında gelecekte bu meslekte yetişmiş ve modern araç ve
gereçleri kullanabilecek elemanlara ihtiyaç olacaktır. Bu niteliklere sahip meslek
elemanlarının işsiz kalmaları söz konusu olmayacaktır. Ayrıca yeterli sermaye ve deneyime
sahip meslek elemanları kendi işyerlerini açabilirler.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi, mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir. Yeterli sayıda çırak müracaatı
olması durumunda, tüm mesleki eğitim merkezlerinde ayakkabı yapımcılığına yönelik eğitim
programları düzenlenmektedir.
Ayrıca; Endüstri Meslek Liselerinin “Ayakkabıcılık” bölümlerinde teknisyenlik düzeyinde
mesleğin eğitimi verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
- En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
- 14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak, ancak, 19 yaşından gün almış
olanlardan daha önce çıraklık eğitimden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine
uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir.
- Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak
gereklidir.
- Meslek liselerinde sunulan eğitimden yararlanabilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak
ve okulca belirlenen giriş koşullarına uygun olmak gerekmektedir.
8EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
- Mesleki Eğitim Merkezlerinde mesleğin eğitim süresi lise veya daha üst düzeyde genel
eğitim görmüş olanlarda 1,5 yıl, ilköğretim mezunu olanlarda ise 3 yıldır.
- Eğitim süresi endüstri meslek liselerinde 3 yıldır. Endüstri meslek liselerinde uygulamalı
derslerin eğitimi haftanın 3 günü işletmelerde, 2 günü ise okulda teorik meslek eğitimi
verilmektedir. Öğrenciler bu sürede, lise genel kültür dersleri yanında Teknik Resim,
Malzeme Bilgisi, Meslek Teknolojisi, Bilgisayar Laboratuarı, Modelcilik, Istampa ve Atölye
olmak üzere teorik, teknik ve uygulamalı dersler alırlar.
MESLEKTE İLERLEME
- Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim
merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik
eğitimlerine de devam edebilirler. Ayakkabı yapımcısı mesleğinde ustalık eğitimi çalışma
süresi 2 yıldır.
- Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri
açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de “Usta Öğretici” belgesine sahip
çalışanın olması zorunludur.
- Fabrikalarda çalışanlar işyerinin hizmet-içi eğitimine katılarak ustabaşı unvanını alabilirler.
AYAKKABI, DERİ VE YAN ÜRÜNLERİ SATIŞ ELEMANI
TANIM
Her türlü ayakkabı, ayakkabı aksesuarları, deri, deri ürünleri ve yedek malzemeleri müşteriye
tanıtan ve satışını yapan kişidir.
GÖREVLER
- Satışa sunulacak ayakkabı, terlik, deri ve yan ürünlerini teslim alır, mal giriş kayıtlarını tutar
ve etiketler.
- Satılacak malları cins, kalite ve fiyatlarına göre sınıflandırır.
- Malları raflara yerleştirir, vitrin düzenlemesine yardımcı olur.
- Müşterileri nazik ve kibarca karşılar ve malları satın alması için teşvik eder.
- Müşteri tiplerine uygun satış teknikleri uygular.
- Satılan malın satış fişini düzenler ve her gün satılan malların dökümünü yapar, günlük satış
cirosunu hesaplar ve satış fişlerini mal çıkış defterine işler.
- Mal stoklarını kontrol ederek ilgilileri bilgilendirir.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Ayakkabı aksesuarı ve yedek malzemeler,
- Satış fişi, hesap makinesi, yazar kasa,
- Sevk irsaliyesi, fatura ve satış fişi.
9MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Ayakkabı, deri ve yan ürünleri satış elemanı olmak isteyenlerin;
- İnsanlarla iyi ilişkiler kurabilen ve girişken,
- İkna yeteneği olan,
- Konuşması düzgün ve anlaşılır,
- Sorumluluk sahibi, mesleki bilgiyi takip edebilen,
- Teknolojik gelişmelere açık olan,
- Kapalı yerlerde çalışmaktan sıkılmayan,
- Grup (ekip) çalışmasına yatkın,
- Sabırlı,
- Uzun süre ayakta çalışabilecek kadar dayanıklı,
- Dış görünüşüne önem veren, temiz ve düzenli
kişiler olmaları gerekmektedir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Ayakkabı, deri ve yan ürünleri satış elemanı çalışmalarında birinci derecede insanlarla
ilgilidir.
- İş sürekli ayakta durmayı gerektirir. Bu yüzden meslek üyeleri arasında bel rahatsızlığı, varis
gibi hastalıklar görülmektedir.
- Çalışma ortamı temiz ve düzenlidir.
- Çalışma yoğunluğu özel gün ve mevsimlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
- Gelişen teknoloji tüketici taleplerini de etkilemekte bu nedenle piyasaya her gün yeni
ürünler sunmaktadır. Bu ürünlerin piyasada yer edinmesi, gerek ürünün kalitesine gerekse bu
konu da ürünü uygun şekilde sunan ve satabilen bilgili satış elemanlarına bağlıdır. Bu konuda
iyi yetişmiş nitelikli elaman gereksinimi, diğer mesleklerde olduğu gibi bu alanda da kendini
hissettirmektedir.
- Bu mesleği öğrenenler ayakkabı, deri ve yan ürünleri satan mağazalarda ve büyük
marketlerin ilgili bölümlerinde satış elemanı olarak iş bulabilirler.
- Yeterli sermayeye sahip olanlar kendi adına işyeri açabilirler.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleki eğitimi yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim merkezlerinde
verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
- En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
- 14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak, ancak, 19 yaşından gün almış
olanlardan daha önce çıraklık eğitimden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine
uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir.
- Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak
gereklidir.
10EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
- Ayakkabı deri ve yan ürünleri satış elemanı mesleğinin eğitim süresi lise veya daha üst
düzeyde genel eğitim görmüş olanlarda 1 yıl, ilköğretim mezunu olanlarda ise 2 yıldır.
- Öğrenciler teorik eğitimlerini haftada bir gün mesleki eğitim merkezlerinde; pratik
eğitimlerini ise beş gün işyerlerinde görürler. Eğitim süresince öğrencilere; Muhasebe, İş
Güvenliği, Matematik ve Mesleki Matematik, Türkçe, Ekonomi ve Ticaret Bilgisi, Müşteri
İlişkileri ve Satış Bilgisi, Meslek Bilgisi, Bilgi İşlem, İş Bilgisi, Toplam Kalite Yönetimi,
Müşteri İlişkileri ve Satış Belgesi dersleri verilmektedir. Çıraklık eğitimini tamamlayanlara
eğitim sonunda katıldıkları kalfalık sınavında başarılı olmaları durumunda “Kalfalık Belgesi”
ve unvanı verilir.
MESLEKTE İLERLEME
- Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim
merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik
eğitimlerine de devam edebilirler. Ayakkabı deri ve yan ürünleri satış elemanı mesleğinde
ustalık eğitimi çalışma süresi 1 yıldır. .
- Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri
açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de “Usta Öğretici” belgesine sahip
çalışanın olması zorunludur
TANIMBina, köprü, baraj, yol, sulama kanalları, kanalizasyon vb. inşaatların, sağlam temellerle inşa
edilmesi için, inşaat işçileri, ve ustalarla birlikte çalışan, inşaat teknikeri ve inşaat mühendisi
ile işçiler arasında görev yapan kişidir
GÖREVLER
- Değişik ölçme tekniklerini kullanarak zeminin (toprağın) yapıya uygunluğunu tespit etmede
mühendise ve teknikere yardım eder,
- Ölçüm sonucunda ortaya çıkan bulguları raporlaştırarak inşaat mühendisine verir,
- Yol yapımında asfaltın hazırlanması, yolun doldurulması ve korunması çalışmalarında
bulunur,
- Kullanılacak malzemenin cinsini, miktarını hesaplar ve kullanım sonunda kontrol ederek
kontrol mühendisine yardımcı olur,
- Betonun çekme ve basıncını ölçerek kıvamını ve su miktarını belirler.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Zemin ölçme araçları,
- Her tür inşaat malzeme ve aletleri,
- Çizelgeler, formlar, defterler vb.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Alt yapı teknisyeni olmak isteyenlerin;
- El ve gözü uyumlu kullanabilen,
- Ayrıntılarla uğraşmaktan zevk alan,
- Sabırlı ve titiz,
- Ekip çalışmasından hoşlanan,
- Sorumluluk sahibi,
- Sağlığı her türlü iklim koşullarında çalışmaya uygun
kimseler olması gerekmektedir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Alt yapı teknisyenleri, çoğunlukla açık havada, şantiyede çalışırlar. Zaman zaman da büroda
görev yaparlar. Çalışırken mühendisler, teknikerler, ustalar ve işçilerle iletişim halindedir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Alt yapı Teknisyenlerinin çalışma alanları oldukça geniştir. İnşaat bölümünün her dalında
çalışabilirler. Devlet Su İşleri, Bayındırlık, Köy Hizmetleri, Karayolları, İller Bankası,
1belediyeler ile özel sektöre ait inşaat projelerinde iş bulma olanakları mevcuttur. Ancak,
ülkemizde alt yapı bölümünden mezun olanların ancak %30’unun kendi mesleklerinde
çalıştıkları görülmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi aşağıdaki teknik liselerin ve Anadolu meslek liselerinin “Alt Yapı
Bölümleri”nde verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Teknik Liselere girebilmek için;
- İlköğretim okulu mezunu olmak,
- Endüstri meslek lisesine devam ederek 1. sınıfta belli derslerden “Teknik Lise
Yönetmeliği”nde belirlenen başarı ortalamasını sağlamak.
- Anadolu Meslek Liselerine girebilmek için ise Orta Öğretim Kurumları Öğrenci seçme ve
Yerleştirme sınavını kazanmak gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
İlköğretim üzerine öğretim veren teknik liselerin öğretim süresi 4 yıldır. Teknik Liselerin
Altyapı Bölümlerinde öğrencilere; Genel Kültür derslerinin yanı sıra; Meslek dersleri de
okutulmaktadır.
MESLEKTE İLERLEME
Meslek liselerinin Altyapı bölümünden mezun olanlar Harita Kadastro, İnşaat, Jeoteknik
teknikerliği, Maden, Mermer teknolojisi, Mermercilik,Raylı Sistemler teknolojisi,
Restorasyon, Restorasyon ve Konservasyon, Sulama teknolojisi,Tarımsal sulama yönetimi, ön
lisans proğramlarına istenilen şartları taşımaları durumunda sınavsız olarak yerleştirilebilirler.
Ayrıca Öğrenci Seçme Sınavına (ÖSS) girip Yapı Öğretmenliği proğramını tercih ettiklerinde
ek puanlar da katılacaktır... .
AŞÇI
TANIM
Günlük olarak hazırlanması gereken yiyecekleri, belli bir plan içinde bilgi ve becerisini
kullanarak, temizlik kurallarına uygun olarak servise hazır hale getiren kişidir.
GÖREVLER
- Yemeklerin hazırlanışı sırasında gerekli malzemenin tamam ve taze olup olmadığını kontrol
eder,
- Yapılacak yemek için gerekli malzemenin nasıl hazırlanacağını aşçı yardımcısına tarif eder,
- Malzemeyi tarife uygun olarak tencereye veya karavanaya koyar,
- Yemeği cinsine göre (zeytinyağlı, etli vb.) pişirmek üzere havagazı fırınına veya elektrikli
ocağa yerleştirir,
2- Yemek pişince hava frikoya bırakır, bekletir, (sıcak servis yapılması gereken yemekleri
sıcak sulu kazana koyar.)
- Mutfaktaki alakart listesinde olan yemekleri hazırlar ve gerekirse süsler,
- Gerektiğinde bizzat yemeği tabağa yerleştirerek servise hazırlar,
- Mutfağın, kullanılan araç ve gereçlerin bakım ve temizliğini yapar veya
- yaptırır.
NOT: Büyük mutfaklarda çalışan aşçılar bir alanda uzmanlaşmışlardır.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Her türlü mutfak araç ve gereci (bıçak, tencere, karavana, mikser vb.),
- Havagazı fırını, elektrikli fırın, ızgara, fritöz,
- Hamur yoğurma makinesi, sebze doğrama makinesi, ekmek kesme makinesi, salam ve
kıyma makinesi, buharlı istim (sebze, et pişirirken), dondurma makinesi gibi aletler kullanır.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Aşçı olmak isteyenlerin;
- Yiyecekle ilgili konulara ilgi duyan,
- Bedence güçlü ve sağlıklı,
- Tat ve koku alma duyumları gelişmiş,
- Temiz, titiz, sorumlu,
- Bir işi planlama ve uygulama yeteneğine sahip,
- Eli çabuk, hızlı hareket edebilen
kimseler olmaları gerekir.
Yaratıcı olanlar mesleklerinde başarılı olup, ilerleme olanağı bulabilirler. Mutfağı
yönetebilecek disiplin anlayışına sahip olmalıdırlar.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Aşçılar mutfaklarda görev yaparlar. Çalışma ortamı sıcak ve nemlidir. İş başında aşçılık
mesleğinin gerektirdiği özel kıyafeti giyerler. Aşçılar birinci derecede malzeme ve aletlerle
ilgilidirler. Zaman zaman işverenle, aşçıbaşı veya aşçı yamakları ile iletişim kurarlar.
Çalışırken dikkatli davranmazlarsa yanma tehlikesiyle karşılaşabilirler. İş genellikle gündüz
yapılır ama günlük yemek listesinin hazırlanması ve gerekli planlamanın yapılması gece
çalışmayı gerektirebilir. Turizm bölgelerinde çalışanlar için mevsimlik çalışma söz konusu
olabilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Günümüzde aşçılar çok değişik kuruluş ve kurum mutfaklarında görev yapabilmektedirler.
Okul mutfağı, hastane mutfakları, fabrika mutfağı, ordu mutfağı, işyeri mutfağı, yemek
fabrikaları mutfağı, otel mutfağı, restoran mutfağı, gemi mutfağı, uçak mutfağı, tren mutfağı,
otobüs mutfağında da mutfak personeli çalışabilmektedir. Kendi bilgi ve becerileri yeterli
olduğu sürece bu meslekte işsizlik probleminin yaşanma ihtimali düşüktür. Çeşitli yollarla iş
bulma imkanlarına sahiptirler. Kendi çabalarıyla kurum ve kuruluşlara ulaşarak, gazete, dergi
vb. yayınlar aracılığıyla, meslektaşları yardımıyla, mesleki eğitim öğretim kurumları
aracılığıyla ve Türkiye İş Kurumu yardımıyla iş bulma imkanlarına sahiptirler.
3MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Bu mesleğin eğitimi;
- Yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir.
Ayrıca;
- Anadolu kız meslek/Anadolu meslek liseleri, kız meslek/meslek liseleri ile çok programlı
liselerin “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi” alanı “Mutfak Hizmetleri” dalında, ayrıca pratik kız
sanat okullarında ve kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde ,
- Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinin Mutfak bölümlerinde,
- Turizm Bakanlığına bağlı turizm eğitim merkezlerinde,
- Halk Eğitim Merkezlerinde,
- Özel Turizm Meslek Kurslarında da mesleğin eğitimi verilmektedir.
Turizm Bakanlığına bağlı Turizm Eğitim Merkezlerinde aşçılık eğitimi verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
- Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek liselerinin mutfak bölümüne ve Anadolu
meslek/Anadolu kız meslek liseleri “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi” alanına girebilmek için
ilköğretim okulu mezunu olmak ve Orta Öğrenim Kurumları Öğrenci Seçme ve Yerleştirme
Sınavında başarılı olmak,
- Kız Meslek/meslek liseleri ve çok programlı liselerin “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi
“alanına girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak,
- Pratik Kız Sanat okullarında öğrenim görmek için ilköğretim çağı dışında olmak, kız teknik
öğretim olgunlaşma enstitülerinde öğrenim görmek için ise ilköğretim okulu mezunu olmak
gerekmektedir.
- Turizm Bakanlığına bağlı Turizm Eğitim Merkezlerinde eğitime 16- 22 yaşları arasında en
az ilköğretim okulu mezunu olanlar, yazılı sınav ve mülakatla kabul edilirler. Eğitim
ücretsizdir.
- Özel turizm meslek kurslarında eğitime 16- 25 yaş arasındaki en az ilkokul mezunu olanlar
alınır. Eğitim ücretlidir. Büyük illerde ve turizmciliğin gelişmiş olduğu yörelerde çok sayıda
özel kurs bulmak mümkündür.
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
- En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
- 14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak, ancak, 19 yaşından gün almış
olanlardan daha önce çıraklık eğitimden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine
uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir.
- Bünyesi ve sağlık durumu, gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak
gereklidir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Eğitim teorik ve uygulamalı (restoranlarda, otel ve tatil köylerinin mutfaklarında vb. yerlerde)
olarak verilir, genelde teorik ve uygulamalı eğitim süreleri eşittir. Eğitim, EKİM- MART
aylarında okulda teorik, NİSAN- EYLÜL aylarında işletmelerde uygulamalı olarak
gerçekleşmektedir.
- Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri, Anadolu Meslek/Anadolu Kız Meslek
liselerinde 4 yıl (1 yıl Yabancı Dil hazırlık).
- Kız meslek liseleri ile çok programlı liselerde 3 yıl,
- Kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde 2 yıl sürelidir.
4- Mesleki eğitim merkezlerinde bu mesleğin eğitimi 3 yıldır.
- Özel turizm meslek kurslarında eğitim süresi 5- 6 ay arasında değişmektedir.
- Turizm Bakanlığına bağlı turizm eğitim merkezlerinde eğitim süresi 7 aydır.
MESLEKTE İLERLEME
- Aşçılar çalıştıkları işyerinde özellikle turistik mutfaklarda, soğukçu, sıcakçı, pastacı, ızgaracı
gibi alanlarda uzmanlaşabilir.
- Meslek deneyimine bağlı olarak kişi çalıştığı yerde Aşçıbaşı olarak görev alabilir.
- Ustalık eğitimine katılan kalfalar 3 yıl, eğitime katılmayanlar ise 5 yıl sonra (çalıştıklarını
SSK veya Bağ- Kur primleri ile belgelemek şartıyla) ustalık sınavına girebilmektedirler.
Ustalık belgesine sahip kişiler usta öğreticilik kurslarına katılarak “Usta Öğretici” unvanı
alabilirler.
- Meslek liselerinin “Aşçılık” bölümünden mezun olanlar istedikleri takdirde, bitirdikleri alan,
kol ve bölümlerinin devamı niteliğinde veya buna en yakın programların uygulandığı meslek
yüksekokullarına istenilen şartları taşımaları durumunda sınavsız olarak yerleştirileceklerdir.
AYAKKABI TEKNİSYENİ
TANIM
Teknolojik gelişmelere ve modaya uygun olarak çeşitli malzemelerden (doğal deri, suni deri,
kadife, keten vb. ) ayakkabının belirli modellerini geliştiren, kalıplarını hazırlayan ve üretimin
diğer aşamalarını düzenleyerek üretimde bulunan kişidir.
GÖREVLER
- Değişik yaş ve cinsiyetteki kişiler için model belirleyerek kalıp çıkarır,
- Üretilecek ayakkabıya uygun malzemeyi seçer, (deri, keten, kadife vb.)
- Kullanılacak malzemeyi, astarını keser, malzemeyi ve astarı birbirine diker,
- Sayayı kalıba monte eder, dikiş kanalı açar, ökçeleri yapar, takar,
- Gerekli boya işinden sonra ayakkabıyı kalıptan çıkararak bağ ve tokasını takar,
- Üretim sırasındaki işin kalitesini denetler.
Bir ayakkabı fabrikasında çalışan teknisyen bu aşamaların birinde çalışarak ustalaşabilir.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Doğal deri, suni deri, kadife, keten vb.,
- Yapıştırıcılar ve boya maddeleri,
- Kesim bıçağı, masat, aksesuarlar,
- Makas, dikiş iğnesi, sayacı bıçağı, freze bıçağı, zımparalar, ön monta, arka monta,
- Tablalı ve sütunlu saya makinesi, zımparalı freze makinesi, kalıp çıkartma makinesi,
gerdirme makinesi,
- Kesim presi, taban yapıştırma presi (havle),
- Çekiç, örs, danalya (pense), falçata (bıçak), limaki (eğe), kerpeten, kanca, fora kaşığı,
- Kıvırma ve yapıştırma makinesi, ön ve arka monta makinesi, şoklama makinesi, kapsül
basma, şerit kesme ve kıvırma, ökçe çakma, buharlı fırın, pistorizma, fort ve bombe takma
makineleri, mekanik ve otomatik pantograt veya CAD-CAM, buhar makinesi, ütü makinesi
(finisaj için).
5MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Ayakkabı teknisyeni olmak isteyenlerin;
- El ve parmaklarında herhangi bir özürü olmayan, el ve parmaklarını eşgüdümle
kullanabilen,
- Yeniliklere ilgi duyan,
- Şekil ilişkilerini görebilen,
- Renk ve şekil algılama yeteneği gelişmiş,
- Göz, el ve ayaklarına aynı anda dikkatli ve uyumlu kullanabilen,
- Toz, gürültü ve kimyasal madde kokularına alerjisi olmayan,
- Yaratıcı,
kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Ayakkabı teknisyenleri, genellikle ayakkabı üreten fabrika ve atölyelerde, kapalı ortamlarda
çalışırlar. Ortam gürültülü, kimyasal madde ve rahatsız edici koku içerir. Kullanılan kimyasal
maddeler ve ortam akciğer rahatsızlıkları (astım, bronşit vb.), sağırlık ve cilt hastalıklarına
neden olabilir. Çalışırken yöneticilerle, işçilerle ve meslektaşlarıyla iletişim halindedirler.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Bu meslekte çalışma alanları; küçük ayakkabı atölyeleri ile ayakkabı fabrikalarıdır. Bunun
yanında kişi kendi işyerini de açabilir.
Sektörde modern araç ve gereçlerin kullanılması eleman ihtiyacını azaltmaktadır. Ancak
yetişmiş nitelikli meslek mensupları her zaman iş bulabilmektedirler. Yeterli sermaye ve
deneyime sahip meslek mensupları kendi işyerlerini açabilirler.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi, Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı endüstri meslek liselerinin
ayakkabıcılık bölümünde ayrıca Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı Anadolu
Meslek ve Kız Meslek Liselerinin ayakkabı teknolojisi alanının ayakkabı üretimi ve Ayakkabı
Tasarımı dallarında bu mesleğin eğitimi verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
- Anadolu Meslek Liselerinde öğrenim görmek için ortaöğretim kurumları Öğrenci Seçme ve
Yerleştirme Sınavını kazanmak,
- Kız Meslek Liselerinde, endüstri meslek liselerinde mesleğin eğitimini alabilmek için ise
ilköğretim okul mezunu olmak ve okulca belirlenen giriş koşullarına uygun olmak
gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi Anadolu Meslek Liselerinde 1 yıl İngilizce hazırlık olmak üzere 4 yıl,
Kız Meslek ve Endüstri Meslek Liselerinde ise 3 yıldır. Son sınıf öğrencileri 3 gün işletmede,
2 gün okulda eğitim görmektedirler.
6Öğrenciler eğitim süresince genel kültür derslerinin yanında temel sanat eğitimi, insan
ilişkileri ve iletişim, araştırma teknikleri, girişimcilik, bilgisayar, ayakkabı endüstrisi, model
etüdleri, deri teknolojisi, ayakkabı üretim teknolojisi, bilgisayarlı ayakkabı tasarımı, model ve
ıstampa çıkarma, ayakkabı üretim planlama, moda ve ayakkabı, estetik dersleri almaktadırlar.
MESLEKTE İLERLEME
- İşletmelerde işe başlayanlar belirli bir deneyimden sonra, işletmenin büyüklüğüne ve
yapısına göre bant şefi, modelist, kalite kontrol şefi ve üretim müdürü gibi görevlere
gelebilirler.
- Meslek liselerinin ayakkabıcılık bölümünden mezun olanlar, Deri İşleme Teknolojisi,
Dericilik ve Deri Teknolojisi ön lisans programlarına sınavsız geçiş için başvurabilirler.
Gereken koşullara sahip oldukları takdirde yerleştirilebilirler.
AYAKKABI YAPIMCISI
TANIM
Doğal deri, suni deri, kadife, keten, naylon vb. malzemelerden belirli bir modele göre standart
veya sipariş ayakkabı üreten kişidir.
GÖREVLER
- Sağ ve sol ayak ölçülerini alarak, ölçülere uygun kalıplar hazırlar,
- Doğal, yapay deri veya kumaştan ayakkabının sayası (saya, ayağı saran üst parça) ve astarını
uygun bir biçimde keser,
- Kestiği parçalara tıraşlama, yakma, kıvırma, yapıştırma işlemini yaparak, sayayı oluşturan
parça ile astarı birbirine diker,
- Kalıbın altına taban (kullanıldıkça yıpranan alt parça) astarını çiviyle veya zımbayla tutturur,
- Parçaların eklenmesiyle oluşan sayayı kalıbın üzerine takar, köseleyi kalıba sabitlenmiş
sayanın altına tutturur, dikiş kanalı (herama) açar ve ökçeleri yapar, takar,
- Fora, mekval, potuma ve gazuma dikişlerini yapar,
- Gerekli boya ve vernikleme işleminden sonra ayakkabıyı kalıptan çıkararak içine topuk ve
taban yastığını yerleştirir,
- Bağ ve toka gibi aksesuarları takar.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
Saya, fora, zımparalı freze, kalıp yapma, gerdirme (rezistanslı) makineleri, kesim presi, taban
yapıştırma presi (havle), çekiç, örs, tanalya (pense) falçata (bıçak), limati (eğe), kerpeten,
kanca, fora kaşığı, doğal deriler, suni deri, tekstil, PVC, termoplastik, çivi, ip, ökçeler,
yapıştırıcılar ve boya maddeleri, kesim bıçağı, masat, aksesuarlar, makas, dikiş iğnesi, sayacı
bıçağı, freze bıçağı, zımparalar, ütü kaşığı, fırça.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Ayakkabı yapımcısı olmak isteyenlerin;
- El ve parmaklarında herhangi bir özrü olmayan, ellerini ustalıkla kullanabilen ve el
becerisine sahip olan,
7- Şekilleri zihninde canlandırabilen,
- Nesnelerle çalışmaktan hoşlanan,
- Göz, el ve ayaklarını aynı anda, dikkatli bir şekilde ve uyumlu olarak kullanabilen,
- Toza ve kimyasal madde kokularına alerjisi olmayan
kimseler olmaları gerekir.
Ayrıca; yaratıcılık, meslekte ilerlemeyi kolaylaştıran bir özelliktir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Ayakkabıcılar, ayakkabı üreten fabrika ve atölyelerde çalışırlar. Çalışma ortamı; kimyasal
madde ve rahatsız edici koku içerir. Ayrıca kapalı, havasız ve kısmen gürültülüdür. Kullanılan
kimyasal maddeler, sağlığı bozucu durumlara neden olabilir. Çalışma ortamında; sayacı,
dikişçi ve kesicilerle işbirliği halindedir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Bu meslekte çalışma alanları; küçük ayakkabı atölyeleri, ayakkabı fabrikalarıdır. Kişi kendi
işyerini açabilir. Meslekte genellikle erkek eleman çalıştırılması söz konusudur.
Ayakkabıcılık mesleğinde, üretimin %80′ ine yakın bir bölümü ilkel ya da çok geri teknoloji
ile yapılmaktadır. Bu durum sektörde daha çok emek yoğun işgücünün çalışması sonucunu
doğurmuştur. Hızla gelişen teknoloji bu sektörü de etkilemekte ve üretim de yeni
teknolojilerin kullanımını zorunlu kılmaktadır. Yapılacak seri üretimler ve kullanılacak
modern makineler neticesinde günümüzde sektörde çalışan elemanların işsiz kalmaları söz
konusu olabilir. Bütün bunların yanında gelecekte bu meslekte yetişmiş ve modern araç ve
gereçleri kullanabilecek elemanlara ihtiyaç olacaktır. Bu niteliklere sahip meslek
elemanlarının işsiz kalmaları söz konusu olmayacaktır. Ayrıca yeterli sermaye ve deneyime
sahip meslek elemanları kendi işyerlerini açabilirler.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi, mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir. Yeterli sayıda çırak müracaatı
olması durumunda, tüm mesleki eğitim merkezlerinde ayakkabı yapımcılığına yönelik eğitim
programları düzenlenmektedir.
Ayrıca; Endüstri Meslek Liselerinin “Ayakkabıcılık” bölümlerinde teknisyenlik düzeyinde
mesleğin eğitimi verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
- En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
- 14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak, ancak, 19 yaşından gün almış
olanlardan daha önce çıraklık eğitimden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine
uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir.
- Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak
gereklidir.
- Meslek liselerinde sunulan eğitimden yararlanabilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak
ve okulca belirlenen giriş koşullarına uygun olmak gerekmektedir.
8EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
- Mesleki Eğitim Merkezlerinde mesleğin eğitim süresi lise veya daha üst düzeyde genel
eğitim görmüş olanlarda 1,5 yıl, ilköğretim mezunu olanlarda ise 3 yıldır.
- Eğitim süresi endüstri meslek liselerinde 3 yıldır. Endüstri meslek liselerinde uygulamalı
derslerin eğitimi haftanın 3 günü işletmelerde, 2 günü ise okulda teorik meslek eğitimi
verilmektedir. Öğrenciler bu sürede, lise genel kültür dersleri yanında Teknik Resim,
Malzeme Bilgisi, Meslek Teknolojisi, Bilgisayar Laboratuarı, Modelcilik, Istampa ve Atölye
olmak üzere teorik, teknik ve uygulamalı dersler alırlar.
MESLEKTE İLERLEME
- Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim
merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik
eğitimlerine de devam edebilirler. Ayakkabı yapımcısı mesleğinde ustalık eğitimi çalışma
süresi 2 yıldır.
- Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri
açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de “Usta Öğretici” belgesine sahip
çalışanın olması zorunludur.
- Fabrikalarda çalışanlar işyerinin hizmet-içi eğitimine katılarak ustabaşı unvanını alabilirler.
AYAKKABI, DERİ VE YAN ÜRÜNLERİ SATIŞ ELEMANI
TANIM
Her türlü ayakkabı, ayakkabı aksesuarları, deri, deri ürünleri ve yedek malzemeleri müşteriye
tanıtan ve satışını yapan kişidir.
GÖREVLER
- Satışa sunulacak ayakkabı, terlik, deri ve yan ürünlerini teslim alır, mal giriş kayıtlarını tutar
ve etiketler.
- Satılacak malları cins, kalite ve fiyatlarına göre sınıflandırır.
- Malları raflara yerleştirir, vitrin düzenlemesine yardımcı olur.
- Müşterileri nazik ve kibarca karşılar ve malları satın alması için teşvik eder.
- Müşteri tiplerine uygun satış teknikleri uygular.
- Satılan malın satış fişini düzenler ve her gün satılan malların dökümünü yapar, günlük satış
cirosunu hesaplar ve satış fişlerini mal çıkış defterine işler.
- Mal stoklarını kontrol ederek ilgilileri bilgilendirir.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Ayakkabı aksesuarı ve yedek malzemeler,
- Satış fişi, hesap makinesi, yazar kasa,
- Sevk irsaliyesi, fatura ve satış fişi.
9MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Ayakkabı, deri ve yan ürünleri satış elemanı olmak isteyenlerin;
- İnsanlarla iyi ilişkiler kurabilen ve girişken,
- İkna yeteneği olan,
- Konuşması düzgün ve anlaşılır,
- Sorumluluk sahibi, mesleki bilgiyi takip edebilen,
- Teknolojik gelişmelere açık olan,
- Kapalı yerlerde çalışmaktan sıkılmayan,
- Grup (ekip) çalışmasına yatkın,
- Sabırlı,
- Uzun süre ayakta çalışabilecek kadar dayanıklı,
- Dış görünüşüne önem veren, temiz ve düzenli
kişiler olmaları gerekmektedir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Ayakkabı, deri ve yan ürünleri satış elemanı çalışmalarında birinci derecede insanlarla
ilgilidir.
- İş sürekli ayakta durmayı gerektirir. Bu yüzden meslek üyeleri arasında bel rahatsızlığı, varis
gibi hastalıklar görülmektedir.
- Çalışma ortamı temiz ve düzenlidir.
- Çalışma yoğunluğu özel gün ve mevsimlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
- Gelişen teknoloji tüketici taleplerini de etkilemekte bu nedenle piyasaya her gün yeni
ürünler sunmaktadır. Bu ürünlerin piyasada yer edinmesi, gerek ürünün kalitesine gerekse bu
konu da ürünü uygun şekilde sunan ve satabilen bilgili satış elemanlarına bağlıdır. Bu konuda
iyi yetişmiş nitelikli elaman gereksinimi, diğer mesleklerde olduğu gibi bu alanda da kendini
hissettirmektedir.
- Bu mesleği öğrenenler ayakkabı, deri ve yan ürünleri satan mağazalarda ve büyük
marketlerin ilgili bölümlerinde satış elemanı olarak iş bulabilirler.
- Yeterli sermayeye sahip olanlar kendi adına işyeri açabilirler.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleki eğitimi yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim merkezlerinde
verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
- En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
- 14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak, ancak, 19 yaşından gün almış
olanlardan daha önce çıraklık eğitimden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine
uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir.
- Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak
gereklidir.
10EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
- Ayakkabı deri ve yan ürünleri satış elemanı mesleğinin eğitim süresi lise veya daha üst
düzeyde genel eğitim görmüş olanlarda 1 yıl, ilköğretim mezunu olanlarda ise 2 yıldır.
- Öğrenciler teorik eğitimlerini haftada bir gün mesleki eğitim merkezlerinde; pratik
eğitimlerini ise beş gün işyerlerinde görürler. Eğitim süresince öğrencilere; Muhasebe, İş
Güvenliği, Matematik ve Mesleki Matematik, Türkçe, Ekonomi ve Ticaret Bilgisi, Müşteri
İlişkileri ve Satış Bilgisi, Meslek Bilgisi, Bilgi İşlem, İş Bilgisi, Toplam Kalite Yönetimi,
Müşteri İlişkileri ve Satış Belgesi dersleri verilmektedir. Çıraklık eğitimini tamamlayanlara
eğitim sonunda katıldıkları kalfalık sınavında başarılı olmaları durumunda “Kalfalık Belgesi”
ve unvanı verilir.
MESLEKTE İLERLEME
- Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim
merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik
eğitimlerine de devam edebilirler. Ayakkabı deri ve yan ürünleri satış elemanı mesleğinde
ustalık eğitimi çalışma süresi 1 yıldır. .
- Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri
açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de “Usta Öğretici” belgesine sahip
çalışanın olması zorunludur